De landbouwvoorlichting en de technieken bij het hooien die eind zestiger jaren werden toegepast

Omslag van het proefschrift van P.J.P. Zuurbier, de besturing en organisatie van de Landbouwvoorlichtingsdienst

Reeds begin 19e eeuw werd er aan voorlichting gedaan op het gebied van de landbouw. Er verschenen eind 18e eeuw ook al boeken over het verbeteren van de agrarische productie. Later werd via het ministerie de landbouwvoorlichtingsdienst opgericht. Consulenten gaven vanuit de regionale consulentschappen voorlichting over nieuwe technieken die de boeren konden gebruiken. Een overzicht van de ingewikkelde bestuurlijke geschiedenis van de landbouwvoorlichting staat in een proefschrift van P.J.P Zuurbier. (1) Mijn vader had overigens wel kritiek op de landbouwvoorlichting. De consulenten kwamen af en toe op bezoek om over de werkzaamheden op de boerderij te praten en voorlichting te geven over nieuwe technieken. 'Ze komen staads met iets anders', aldus mijn vader, de ene keer moet het zo en de volgende keer willen ze het weer anders'. Maar mijn vader en andere boeren deden wel braaf wat de consulenten van de landbouwvoorlichting naar voren brachten. Zo adviseerden ze op een gegeven moment dat het hooi in de weilanden op ruiters te drogen moest worden gelegd.

hooiruiters

Er waren zogenaamde driepoots ruiters en vierpoots ruiters. De vierpoots ruiters waren opgebouwd uit lange boomtakken, de takken werden in een soort tentvorm aan elkaar gemaakt en dan kwam het hooi daarop te liggen om te drogen. De driepoots ruiters hadden een soort wigwam vorm. De ruiters werden opgezet in het land. Hoe ze aan elkaar bevestigd werden weet ik niet meer. De landbouwvoorlichting presenteerde dit als een nieuwe methode, waardoor het hooi droger en van betere kwaliteit na enige tijd in de schuur gebracht kon worden. Hier ziet u een video filmpje van feesten in Groot Zandbrink 7 jaar geleden toen allerlei oude landbouwtechnieken weer tot leven kwamen. Groot Zandbrink is een heidegebied en eiken bos van 10 hectare gelegen op de dekzanden ten zuiden van Leusden in de Gelderse Vallei. En met name van belang vanwege de aanwezigheid van blauwgrasland.

Hier ziet u nog een oud filmpje waarin het ruiteren erg goed wordt uitgelegd.

opperen

Later zeiden de consulenten van de landbouwvoorlichting dat de ruiters toch niet zo effectief waren en kwamen ze weer met andere adviezen. Dat was o.a. het hooi op het land in oppers zetten. Dat was het zogenaamde opperen. In bovenstaand filmpje worden behalve het ruiteren ook andere hooitechnieken goed in beeld gebracht. We zien hoe het hooi voortgekomen uit het gemaaide gras dat verspreid over het land lag met een machine in stroken werd geplaatst en met een schuiver in hopen werd gebracht. Daarna zien we ook het maken van oppers, een andere techniek dan met de hooiruiters.

advertentie voor hooiruiters in de Opregte Steenwijker Courant van 12-12-1952. bron: Deplher.

Er waren echter met de hooiruiters en de oppers die werden gemaakt regelmatig problemen. Bij onweer sloeg vaak de bliksem in en vlogen de hopen hooi in brand. Ook waren er regelamtig overstromingen waardoor de hopen onder water kwamen te staan. Dwe jeugd in verschillende dorpen gebruikte bovendien de hooiruiters bedekt met hooi als speelplaats, waarbij vernielingen werden aangericht. Wie in Delpher 'hooioppers'intikt in het zoekvenster krijgt honderden berichten waarbij van net genoemde problemen sprake was.

Bericht uit De Gooi en Eemlander van 04-07-1950 over de gevolgen van een blijkseminslag. bron: Delpher.

(1) P.J.P. Zuurbier. De besturing en organisatie van de Landbouwvoorlichtingsdienst Proefschrift 1984. Landbouw hogeschool Wageningen. proefschrift online

Piet van der Lende